Afgelopen vrijdag stelde de Volkskrant de opiniepagina open voor een stuk van PVV-leider Geert Wilders. En dat valt te billijken: ook tegengeluiden mogen gehoord worden. Door ‘het regime in Den Haag’ in de mond te nemen, laat hij zich kennen.
In het opiniestuk bepleit de PVV-leider de directe democratie. Zo verdedigt hij het bindend referendum. Daarbij verwijst hij naar Zwitserland. Die referenda zijn ‘de uitdrukking van de volkswil’. Maar liefst zeven keer gebruikt Wilders in één kolommetje het woord ‘volk’. ‘Het regime in Den Haag is wereldvreemd en spreekt niet langer namens het volk.’
Gezond volksgevoel
Er is een Duits woord, ‘Volksempfinden’, om precies te zijn, in combinatie met een adjectief, ‘gesundes Volksempfinden’, ‘het gezonde volksgevoel’. Het ontstond in de Duitse romantiek en werd door de nazi’s als term opgenomen in hun rechtsopvatting. Nu is Wilders geen nazi, vermoed ik, en hij heeft het ook niet over ‘het gezonde volksgevoel’ maar al dat gehamer op ‘het volk’ komt niettemin ranzig over. Zijn opiniestuk heeft reminiscenties met de Spengleriaanse ‘bloed en bodem’-nostalgie.
Wilders fulmineert tegen het kabinet. Hij spreekt trouwens niet over onze volksvertegenwoordiging in parlement en kabinet, maar over ‘een politieke elite die de voeling met het volk heeft verloren’. Hij omschrijft de in onze representatieve democratie actieve politici als ‘de huidige machthebbers’. En hij heeft het dus over ’het regime in Den Haag’.
‘One of the boys’
Een regime bestaat uit een nomenklatoera die door repressie de macht vasthoudt. Onze politici worden door Wilders in diskrediet gebracht. Maar in werkelijkheid is hij natuurlijk ‘one of the boys’ in de Haagse arena. Hij loopt al lang mee in de Haagse politiek: voordat hij de PVV oprichtte, was hij jarenlang een bekende VVD’er. Hij heeft er voor zijn politieke carrière garen bij gesponnen. Momenteel leidt hij een partij die geen leden toestaat en daarom ondemocratisch is.
De inrichting van onze democratie, het Huis van Thorbecke, is aan vernieuwing toe. Geert Wilders is heus niet de enige die dit roept. Prangende vraag: hoe kan de afstand tussen politiek en burgers verkleind worden? Misschien, ja, door het houden van referenda, adviserend en bindend. Maar er zijn ongetwijfeld ook andere mogelijkheden.
Stemmingmakerij
Ondertussen hebben we nog steeds een democratie die behoorlijk functioneert. Terwijl Wilders het door zijn woordkeuze doet voorkomen dat er in feite niet sprake is van een democratie. Zoals bekend sneert hij de laatste tijd regelmatig in de Tweede Kamer vanaf het spreekgestoelte met het woord ‘nepparlement’.
Hiermee ondergraaft hij onze democratie. Er zijn regels voor het politieke bedrijf in onze parlementaire democratie, en we doen er goed aan die in acht te houden. Door te suggereren dat ‘het volk’ door ‘de huidige machthebbers’ te grazen wordt genomen, doet hij aan stemmingmakerij.
Grootste partij
Kort geleden twitterde Wilders triomfantelijk dat de PVV in de peilingen als grootste partij uit de bus komt, met 37 zetels. Nu vallen die peilingen met een korreltje zout te nemen (Maurice de Hond, weet je wel), maar dat de aanwas van de PVV in deze tijd van verhitte debatten over ‘vluchtelingenstromen’ toeneemt is niet uitgesloten.
Kijken we naar de sociale stratificatie van Nederland, de indeling naar sociale groepen en hun politieke voorkeuren, dan zit de aanhang van de PVV zo’n beetje aan zijn max. ‘Het volk’ dat op Wilders stemt bestaat uit vogels van diverse pluimage, maar vertegenwoordigt hooguit ruim een kwart van de Nederlandse bevolking. Meer dan veertig zetels krijgt de PVV echt niet. Dat is natuurlijk best veel, maar nu ook CDA-leider Buma dit weekend heeft verklaard niet nog eens met de PVV in zee te willen gaan, ziet het er niet naar uit dat de PVV de komende jaren regeringsverantwoordelijkheid draagt.
Gevaarlijk spel
Ondertussen speelt Geert Wilders met zijn ‘grote woorden’, die een uitgesproken emotionele lading hebben, een gevaarlijk spel. Hij ondermijnt onze democratie. Hij plaatst zich buiten de wet. Wilders’ woorden zijn wetteloos.
Publicatiedatum: 9 november 2015
