Kranten krimpen. Ik bedoel niet dat de oplagen dalen, want dat doen ze al jaren; zo is bij De Telegraaf de daling ronduit dramatisch. Nee, ik denk aan het krimpen van te heet gewassen wasgoed.
Eerst hadden we broadsheet, het formaat waarachter je in de trein volledig kon afschermen van andere passagiers. Van links naar rechts had de krant de spanwijdte van een grote vogel. Daarna stapten de kranten over naar tabloid, de helft van broadsheet: het formaat waarbij je, in spreidstand, anderen in de trein niet hindert.
Formaat televisiegids
En nu is er dan MagazinePaper, weer een maatje kleiner dan tabloid, zeg maar het formaat van een televisiegids, een radiobode. NRC Next is tot dit formaat gekrompen. Althans in een dummy die Martin van Ee, commercieel directeur van drukkerij BDUprint, vorige week tijdens INCT, het jaarlijkse uitgeverscongres, liet zien. Hij brak een lans voor het ‘innovatieve magazinepaper’.
Belangrijkste reden voor Martin van Ee om op MagazinePaper te drukken is de lage stuksprijs. Dat haal je de koekoek: minder papier, minder kosten, dat begrijpen we. Maar het ligt nog wat genuanceerder. Het drukprocedé bij MagazinePaper leidt tot lagere kosten. Als je dan ook de nietjes achterwege laat, kan dat volgens Van Ee ‘tonnen ijzer’ per jaar schelen.
Themanummers
Van Ee voerde aan dat je op de nieuwspagina’s van een krant als NRC Next straks minder advertenties tegenkomt. Die staan, voorspelde hij, voornamelijk in themanummers, die als ingevouwen katern – ‘insert’ – worden bijgevoegd. Themanummers zijn bij uitstek geschikt om adverteerders te werven. Per themanummer kun je gericht een specifieke groep adverteerders benaderen.
Dit staat op gespannen voet met de redactionele vrijheid om een themanummer te kiezen. Het gevaar dreigt dat een themanummer niet door de actualiteit is ingegeven, maar wordt bedacht door de marketingafdeling.
De Telegraaf is als een van de laatste kranten van broadsheet overgegaan naar tabloid. Waarschijnlijk is de redactie na zware druk vanuit de directie overstag gegaan. Het tij moet gekeerd, de terugval van de oplage dient gestopt te worden. Binnen de gelederen van de Telegraaf Media Groep (TMG) woedt momenteel een titanenstrijd tussen topman Geert-Jan van der Snoek en hoofdredacteur Sjuul Paradijs. Van der Snoek wil de huidige redactie opsplitsen in zelfstandige deelredacties. Dit is natuurlijk dé manier om, vanwege marketingdoelstellingen, invloed te verwerven op de inhoud van de krant. Verdeel en heers.
Dood in de pot
Is hier sprake van een achterhoedegevecht? De papieren krant verliest steeds meer terrein op online nieuwsvoorzieningen. Martin van Ee zag dat op het INCT-congres toch anders: “Papier is emotie.” Waarmee hij dus ook zei dat het internet die emotie ontbeert of daarover in mindere mate beschikt.
Cabaretier Paul Haenen schaarde zich gisteravond in het televisieprogramma Opium aan de kant van Van Ee: “Papier straalt warmte uit.” Haenen haalde onlangs het tijdschrift ‘Mens & Gevoelens’ uit de mottenballen.
Ik ben het op dit punt wel met ze eens. Papier is tactiel: tastbaar, voelbaar. Het ruikt. Het knispert. Heerlijk allemaal. Maar ik ben bang dat de overgang van broadsheet naar tabloid naar MagazinePaper uiteindelijk de dood in de pot is. Ik geloof er geen snars van dat de lezer dit wil. Nee, de marketeers maken zich er hard voor. Die willen adverteerders tegemoetkomen. Zij willen katernen als ‘advertentieplatform’ aanbieden, met een ‘hoge attentiewaarde’.
Ondertussen blijft het dagblad krimpen. Nog even en de papieren krant krijgt het aanzien van de smartphone, waarmee elke consument vertrouwd is. We spreken tegen die tijd van SmartphoneMagazinePaper. Ook daarna zet de krimp ongetwijfeld door. Het wachten is op het formaat InvisibleMagazinepaper.
Inct.formatie, congres over trends in publishing, 22 april 2015, in theater de Omval in Diemen.
Publicatiedatum: 1 mei 2015
