Een goede kop en lead fungeren als kader voor de platte tekst. Maar voordat je die twee optikt, is het raadzaam te bepalen hóe je iets onder de aandacht van je lezers wilt brengen. De gekozen invalshoek is bepalend voor het te schrijven artikel.
Vooral de vernielingen die een groep Marokkaanse jongens in Ede aanbracht, kwamen naar voren in de berichtgeving. Er werd gesproken over een harde kern van criminelen. Een winkelcentrum dat zou worden gesloopt hadden ze in brand gestoken, evenals een aantal auto’s. De focus lag op de ‘raddraaiers’, een oubollig woord dat bij gelegenheid uit de mottenballen wordt gehaald.
Tuig in Ede
We lazen minder over de rol van het theehuis in het te slopen winkelcentrum, dat belangrijk was voor Marokkaanse mannen. Zijn er andere voorzieningen voor de Marokkaanse gemeenschap? En voor Marokkaanse vrouwen? Waarom is het ‘doelgroepenbeleid’ door de gemeente Ede afgeschaft? Hoe krijgt het jeugdbeleid er gestalte? En het buurtopbouwwerk? Valt een en ander mede te verklaren door de sociale problematiek in de Edese achterstandswijk Veldhuizen?
Ik werp zomaar wat vragen op om duidelijk te maken dat ook voor een andere invalshoek gekozen kan worden. Het profiel van een krant bepaalt in eerste instantie de invalshoek én de kop. ‘Geen ruimte voor tuig’, kopte De Telegraaf. De Volkskrant koos een ander perspectief: ‘Rellen in Ede verdelen Marokkaanse gemeenschap’. Voordat je een artikel gaat schrijven is het belangrijk te weten in welk medium je het geplaatst wilt zien. Wat is het smoel van dat medium? Welke doelgroep wordt bediend?
Eigen signatuur
In een protestantste krant als Trouw, die zich afficheert als ‘misschien wel de beste krant van Nederland’, staat het kerknieuws lang niet meer zo prominent in de kolommen als een paar decennia geleden. Toch kom je, tot op de voorpagina aan toe, regelmatig nieuws tegen dat met name de christelijke abonnees interessant vinden. Een krant als Het Financieele Dagblad voorziet daarentegen veel nieuws over de economie en het bedrijfsleven. Zo heeft elke krant zijn eigen signatuur.
Ook al ben je gehouden aan het smoel van een medium waarin je wilt publiceren, je moet natuurlijk niet meehuilen met de wolven in het bos. Ik bedoel: je moet zeker niet gaan opschrijven wat elders al valt te lezen. Hoe kun je origineel zijn, hoe kun je je onderscheiden van de meute? Als dat je lukt, is je kostje gekocht.
Na-apen
De media in Nederland, ook al hebben ze alle een eigen signatuur, apen elkaar nogal eens na. Zo zien we in het televisiejournaal van acht uur vaak nieuws terug dat eerder op de dag door NRC Handelsblad is gebracht. Redacteuren zijn de beste lezers, vooral van uitgaven van de concurrentie. Welk nieuws hebben wij gemist? Kunnen we dat alsnog brengen?
Ook persbureaus zijn sturend in de keuze van het nieuws. Een redacteur of verslaggever gaat vaak aan de slag met een vers persbericht, bouwt dat wat om, breidt het uit en stuurt het vervolgens door naar de eindredactie. Maar niet altijd gaat het zo. Lees eens een tijdje meerdere kranten naast elkaar. Dan kan opvallen dat de ene krant bij een artikel netjes het persbureau als bron vermeldt en de andere krant er doodleuk ‘van onze verslaggever’ boven zet. Terwijl het bericht in beide kranten soms identiek is.
Onderzoekende houding
Hoe kun je je met een artikel onderscheiden, met inachtneming van signatuur en opgelegde invalshoek? Het antwoord op deze vraag ligt bij de voorbereiding. Lees je in, en wel grondig. Wees nooit lui. Kijk inderdaad naar wat andere media al over een onderwerp hebben gepubliceerd. Probeer te analyseren wat ze hebben laten liggen. Beperk je nooit tot wat persbureaus je voorschotelen. Ga de straat op. Interview mensen, bij voorkeur betrokkenen of deskundigen. Lees artikelen die over het onderwerp zijn gepubliceerd, in toonaangevende media, in print en online. Sla boeken op over een onderwerp, als de tijd je tenminste gegund is. En heel belangrijk, zoek altijd gericht.
Door zo’n aanpak creëer je diepgang in je artikel. Kun je een frisse en oorspronkelijke blik op het nieuws brengen. Het gezegde luidt dat voorbereiden het halve werk is. Volgens mij is het drie kwart van het werk. Daarna begint het schrijven pas, waarbij de invalshoek leidend is. Een eenmaal gekozen invalshoek is je leidraad voor het uitrollen van je artikel. Aan de hand daarvan kijk je welk materiaal je gebruikt en welk materiaal je alsnog overboord gooit. Welk door jou vergaard materiaal is geschikt om verdieping in jouw nieuwsartikel aan te brengen?
Een goede journalist heeft een neus voor nieuws en beschikt over een vaardige pen. Gemakzucht is echter de dood in de pot. Alleen een onderzoekende houding staat garant voor kwaliteit.
Publicatiedatum: 25 mei 2016
