‘Deze campagne wordt gekenmerkt door een ondraaglijke leegheid’, aldus Marcel Peereboom Voller deze week in De Telegraaf. Heb ik iets gemist?
Ik vind deze campagne namelijk best spannend en de debatten vaak inhoudelijk. Ondanks het feit dat de debatterende lijsttrekkers zich moeten aanpassen aan ‘de formats’ van de media. Vijfenveertig of zelfs slechts dertig seconden om je zegje te doen, en dan laat zo’n mevrouw Matroos je ook nog eens niet uitspreken.
Geefklieren
Desondanks is het de moeite waard om de debatten te volgen. Grote thema’s worden aangeroerd: zorg, pensioenleeftijd, immigratie. Het gaat in dit verband om de pegels: word je er als burger volgens de verkiezingsprogramma’s beter of slechter van? De meeste partijen hebben hun programma’s door het Centraal Planbureau laten doorrekenen – voor hoeveel dit waard is trouwens.
Duidelijk is in ieder geval dat alle partijen het aan hun geefklieren hebben gekregen: het pensioen terug naar 65 jaar of een paar miljard naar de zorg of de kinderopvang. Er wordt heel wat uitgedeeld nadat eerst onder Rutte II 50 miljard is bezuinigd. Hoe valt dit te rijmen?
De PvdA is het haasje, want deze partij heeft de afgelopen regeringsperiode mede uitvoering gegeven aan dat ongelofelijke bedrag aan bezuinigingen. ‘Omdat het toen nodig was.’ O ja? Ik, en met mij vele anderen, vind dat de PvdA samen met de VVD een neoliberaal beleid heeft uitgevoerd onder Rutte-II. Daarom krijgt de sociaaldemocratische partij nu lik op stuk.
Bevrijdende ervaring
Emile Roemer noemt deze verkiezingen nu al ‘historisch’. Ze kunnen inderdaad historisch zijn als het neoliberale beleid van de afgelopen kabinetten wordt doorbroken. Dat neoliberale denken kreeg een breed draagvlak toen PvdA-leider Wim Kok in 1995 uitsprak dat ‘het afschudden van ideologische veren voor een politieke partij ook een bevrijdende ervaring is’.
De VVD geeft er blijk van door te willen gaan met dat neoliberale beleid. De partij pleit bijvoorbeeld voor een verlaging van de Bijstand met 5%, het verlagen van de WW van 2 naar 1,5 jaar en het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd in de naaste toekomst.
Maar ook het standpunt van de PvdA inzake de arbeidsmarkt getuigt van een neoliberale aanpak. Lodewijk Asscher wil de positie van werkenden verbeteren, maar ondertussen is de positie van zzp’ers verslechterd en komt die van degenen met een vaste aanstelling ook onder vuur te liggen. Het oogmerk lijkt een flexibele arbeidsmarkt te zijn waarop we allemaal jobhoppen.
‘
Business as usual
’
Zal het neoliberale beleid, dat door de andere linkse partijen wordt aangevallen, inderdaad worden doorbroken? Ik waag mij aan een voorspelling van de coalitievorming na de verkiezingen. De VVD blijft de grootste of de een na grootste; ook al zakt deze partij fors in vergelijking met de verkiezingsuitslag van 2012. Dus die zal zeker in een komende coalitie zitten (in aanmerking genomen dat de PVV buiten spel blijft staan). Aangevuld met een aantal waarschijnlijke winnaars: GroenLinks, D66 en CDA. Samen zullen ze wel meer dan 75 zetels halen. In zekere zin zijn ze tot elkaar veroordeeld.
Vooral GroenLinks zal de VVD moeten bijsturen op het vlak van neoliberaal beleid. D66 staat economisch gezien een liberaal beleid voor, dus van die partij valt minder te verwachten. CDA bevindt zich tegenwoordig een heel stuk rechts van het midden.
Ik weet dus nog niet zo zeker of deze verkiezingen historisch zullen zijn. Waarschijnlijk wordt het ‘business as usual’. Per slot van rekening leven we al heel lang in een land waarin partijen van rechtse signatuur in de meerderheid zijn.
‘Mark my words!’ Tegen de zomer zal duidelijk worden of ik gelijk krijg.
